Natuurbeheer

Het bos door de jaren heen

Zomerlanden is sinds de zomer van 2021 de eerste, grote natuurbegraafplaats van Zuid-Holland, aan de boorden van de Oude Maas in Heinenoord. Het opengestelde natuurgebied bestaat deels uit een oud loofbos en deels uit nieuwe aanplant. De bestaande bomenpopulatie bestaat voornamelijk uit essen, populieren en veldesdoorns. Door gebrek aan onderhoud is het oude bos niet goed ontwikkeld. Bomen stonden dicht op elkaar en hebben nooit ruimte gehad om zich goed te wortelen.

Het natuurbeheerplan

Aan de hand van een natuurbeheerplan ontwikkelen we de bestaande natuur. Het doel is om een bos te krijgen met diverse inheemse plantensoorten in verschillende lagen. We creëren deze gelaagdheid met de aanplant van bomen, heesters, kruiden en bloemen. Hierin kunnen vogels broeden en insecten zich verschuilen. De natuurbeheerder zorgt dat de diversiteit aan soorten behouden blijft. Omgevallen bomen, takken en stammen blijven in het bos. Dood hout is namelijk ontzettend waardevol. Het hout is het leefgebied van insecten, een groeiplaats voor paddenstoelen en tevens een schuilplaats voor vogels en kleine zoogdieren. Samen zorgen deze ontwikkelingen voor een rijkere biodiversiteit en variatie in het landschap.

Balans in het bos

Het natuurbeheer op een natuurbegraafplaats is soms wat bijzonder. Het bestaande bos wordt onderhouden, maar tegelijkertijd laten we de natuur zoveel mogelijk haar gang gaan. Het beheer brengt balans terug in het bos. De afgelopen jaren hebben we geprobeerd de uitheemse plantensoorten aan te pakken, zodat de typerende Zuid-Hollandse natuur zoveel mogelijk kan herstellen. Denk bijvoorbeeld aan springbalsemien, maar ook klein springzaad. Deze laatstgenoemde plant is een taaie plant die ook na het maaien weer in bloei en zaad komt. We proberen de plant intensiever maaien op het moment dat de zaadontwikkeling begint. Op deze manier proberen we de verspreiding ervan te voorkomen.

Schapen

Ter ondersteuning van de natuurbeheerder houden we schapen op de begraafplaats. De schapen lopen vanaf het voorjaar tot en met het vroege najaar in lijn door het gebied en begrazen de bovenkant van het gewas. In het natuur(lijk) beheer is het niet gewenst dat alle flora tot aan de wortel wordt teruggesnoeid. Schapen hebben een duidelijke voorkeur voor bepaalde vegetatie en zijn kieskeurige eters. Daardoor wordt het perceel goed belopen. Door al lopende te eten, ‘kneuzen’ ze de begroeiing. Tegelijkertijd bemesten ze het gebied. De bemesting verspreidt de zaden gelijkmatig. Een positief bacterie- en insectenleven zorgt ervoor dat de mest weer gecomposteerd wordt. Ook de vacht draagt zaden mee, waardoor planten en bloemen zich door het bos kunnen verspreiden.

Na een paar weken verhuizen de dieren naar een nieuwe plek om weer van voor af aan te beginnen. Zo dragen ze er onbedoeld en op een natuurvriendelijke manier aan bij dat graven niet geheel overwoekeren. Al met al een positieve toevoeging aan de natuurlijke kringloop van de seizoenen.

De poel

Vlakbij het ontvangsthuis is een poel aangelegd. In het voorjaar, bij veel regen, is het een ideale voortplantingsplek voor dieren zoals de kleine watersalamander, kikkers en diverse libellensoorten. De poel wordt af en toe opgeschoond. Hierbij wordt opslag van wilgen en waterplanten verwijderd. Zo blijft de poel geschikt leefgebied voor de insecten en amfibieën. De jonge wilgen die rondom de poel staan, trekken veel hommels en bijen aan.

De waterloop

Het natuurgebied bestaat bestaat uit zandgrond en kleigrond. Op de dichte kleigrond blijft van nature veel regenwater staan. Om dat te verhelpen, hebben we een waterloop door het hele bos aangelegd. De waterloop blijkt goed te werken. Het gebied wordt ‘droger’ en heeft nu een zo natuurlijk mogelijke afwatering. Daarbij is de waterloop ook een aanwinst voor de flora en fauna. Vooral in het najaar tot het vroege voorjaar zal u hierin water zien staan. In de drogere maanden neemt dit af. Op onze plattegrond is deze meanderende waterloop goed te herkennen.